Mercedes

Voor de historiek van Mercedes moeten we terug naar 1885 en de pioniers van de auto: Gottlieb Daimler en Carl Benz. De rest is geschiedenis.

Daimler

Eerst Daimler…

Samen met Wilhelm Maybach speelt Gottlieb Daimler een belangrijke rol in de ontwikkeling van de verbrandingsmotor. In 1885 bedenkt hij bovendien een praktische toepassing: een rijdend voertuig dat door zijn zoon Adolf van Cannsatt naar Untertürkheim wordt gereden. Het is de eerste keer dat een voertuig met een viertaktmotor een afstand van 3 kilometer aflegt. Dit eerste rijtuig wordt ook beschouwd als de allereerste motorfiets. De structuur is die van een fiets, maar wel met opzij twee kleine steunwieltjes. Een jaar later bouwt Gottlieb Daimler dan de eerste vierwieler met een verbrandingsmotor.

Daarna Benz…

Ondanks het pionierswerk van Gottlieb Daimler wordt hij niet beschouwd als de uitvinder van de auto. Die eer gaat naar Carl Benz, die enkele maanden voor de vierwieler van Daimler een gemotoriseerde driewieler aan het publiek voorstelt. Hoewel ze slechts 60 kilometer van elkaar verwijderd wonen, werken Benz en Daimler los van elkaar. Daimler klaagt Benz zelfs aan omdat die één van zijn patenten zou hebben geschonden. In 1926, 26 jaar na de dood van Daimler, gebeurt echter het onvermijdelijke. Daimler Motoren Gesellschaft en Benz & Cie fuseren tot wat Daimler-Benz wordt en nu Daimler AG is.

Benz
Mercedes 35 PS

En dan Mercedes

De Daimler Motoren Gesellschaft kent succes en laat zijn motoren onder licentie bouwen in onder meer Frankrijk (Peugeot, Panhard & Levassor) en Groot-Brittannië. Ook de Daimler-auto’s vallen in de smaak. Op vraag van de gefortuneerde Emil Jellinek, die Daimler vertegenwoordigt in Nice, bouwt Daimler een lichtgewicht met de motor vooraan en achterwielaandrijving. Jellinek laat de auto naar zijn dochter Mercedes noemen. De legendarische merknaam is geboren. Ook wordt de driepuntige ster als symbool gebruikt. Naderhand verwijst dit naar land, lucht en water. De plaatsen waar Daimler-motoren worden gebruikt.

Middenmotor

Wellicht één van de meest bizarre Mercedessen uit de jaren 30 is de Typ 150. Het is een bijzonder compacte en lichte auto met een centraal gemonteerde 1.5-liter motor. In opdracht van het naziregime bouwt Mercedes ook een eerste reeks van de door Porsche ontworpen Volkswagen Kever of Kdf-wagen.

Mercedes Typ 150
Typ 260 D

Mercedes pioniert met diesel

De dieselmotor wordt al een tijd gebruikt voor industriële toepassingen, landbouwmachines en in onderzeeërs. Het Britse Hillman bouwt een eerste dieselwagen als prototype, maar Mercedes is wel de eerste constructeur die in 1936 een in serie geproduceerde dieselauto op de markt brengt. Het productieaantal van dit eerste model blijft beperkt tot 2000.

Zilverpijl

De jaren 30 staan synoniem voor de opkomst van het nazisme. Om de grootsheid van het gedachtegoed en Duitsland extra te onderlijnen, worden twee nationale merken door de overheid enorm ondersteund. Het zijn Auto Union en Mercedes-Benz die de rest van de deelnemende raceauto’s zonder pardon in de schaduw rijden. Tussen 1933 en 1941 spendeert Mercedes-Benz meer dan 20 miljoen Reichsmark aan de autorensport. Een vijfde daarvan komt van de overheid. De racewagens krijgen de bijnaam ‘zilverpijl’ door hun snelheid en koetswerkkleur.

Mercedes Zilverpijl
Mercedes Typ 770

Gepantserd

In 1938 stelt Mercedes een herwerkte versie van zijn topmodel voor en die wordt heel toepasselijk omschreven als de ‘Grosser Mercedes’. De imposante auto, waarvan de meeste gepantserd zijn, is geliefd bij de nazitop en te zien op tal van parades. In de aanloop naar de oorlog wordt de productie van personenwagens afgebouwd. Het productieapparaat spitst zich toe op militaire voertuigen, tanks en vliegtuigmotoren. Na de oorlog is het grootste deel van de Mercedesfabrieken verwoest door luchtaanvallen van de geallieerden.

Nieuwe start

Na de Tweede Wereldoorlog begint de moeizame industriële heropbouw. In 1947 rollen de eerste Mercedessen weer van de montagelijn. Die nieuwe start gaat gepaard met de herlancering van de Typ 170, een aangepaste versie van een vooroorlogs ontwerp. De compacte sedan bestaat ook als cabrio. In 1949 volgt een dieselversie. Het is de eerste naoorlogse dieselauto. Het vermogen is beperkt tot 38 pk. Op een vlakke weg haalt hij met veel geduld net 100 km/u.

Mercedes Typ 170
Mercedes Typ 180 Ponton

Moderne Mercedes

In 1953 lanceert Mercedes de Typ 180. Met deze vierdeurs, die ook weleens de Ponton wordt genoemd, beleeft het merk een ware commerciële doorbraak. In ons land is vooral de dieselversie populair. De 180 is de eerste Mercedes met een zelfdragend koetswerk, waardoor hij lager, lichter en beter gestroomlijnd is dan de 170 met afzonderlijk chassis.

Drama in Le Mans

Na de Tweede Wereldoorlog duurt het niet lang of Mercedes is weer een topmerk in de racerij, met legendarische piloten als Juan Manuel Fangio en Stirling Moss. In 1955 raakt Mercedes echter betrokken bij een gruwelijk ongeval tijdens de 24 Uren van Le Mans. Een door Pierre Levegh bestuurde 300 SLR met een superlichte carrosserie uit een magnesium legering botst met een Austin-Healey. De balans is zwaar: 82 doden. Na het seizoen beslist Mercedes niet langer officieel deel te nemen aan autowedstrijden.

Mercedes Fangio
Mercedes 300 SL

Vleugeldeuren

De indrukwekkende Mercedes 300 SL, waarbij de letterafkorting staat voor ‘Sport Leicht’ of ‘Super Leicht’, wordt voor het eerst in 1952 als racewagen onthuld. In 1954 volgt de baanversie, die zijn publiek debuut beleeft in New York. Die eerste SL maakt indruk, niet in het minst door zijn zogenaamde vleugeldeuren en motor met directe benzine-injectie. In 1957 neemt een Roadster het vaandel over. Die blijft in productie tot 1963.

Brave sportwagen

Inspelend op het succes van de 300 SL introduceert Mercedes een ‘brave’ en meer betaalbare versie, de 190 SL (1955) die zich meer profileert als een toerwagen dan een heuse sportwagen. In 8 jaar tijd worden er 25.881 exemplaren gebouwd.

Mercedes 190 SL
Mercedes Typ 190 Heckflosse

Kreukelzones

Op het autosalon van Frankfurt in 1961 plaatst Mercedes de 190/190D (codenaam W 110) onder de schijnwerpers. Deze vierdeurs wordt omwille van zijn vleugelspatborden achteraan ook wel de ‘Heckflosse’ genoemd en hij staat geboekstaafd als een mijlpaal qua veiligheid. Het is immers de eerste auto met kreukelzones, die verbuigen bij een aanrijding en de passagiersruimte op die manier intact laten. De 190 dient ook als basis voor de S-Klasse van toen.

Tip: lees ook deze In Vervoering met de Heckflosse van Joris.

Pagodendak

In 1963 vervangt Mercedes zijn 190 SL en 300 SL door één model: de 230 SL.  Typisch voor deze nieuwkomer zijn de rechtopstaande koplampen en de verwijderbare hardtop, die weleens het ‘pagodendak’ wordt genoemd.

Mercedes Typ 230 SL Pagode
Mercedes Typ 190 Universal

Belgische Mercedes

Om importheffingen te omzeilen, beslist het Mechelse IMA (Importateur des Moteurs et d’Automobiles) om vanaf 1955 Mercedes-wagens te assembleren. Op aansturen van de Belgische ontwerper Jos Vermeersch neemt IMA in 1963 een gedurfd initiatief. In Stuttgart stelt het bedrijf op basis van de ‘Heckflosse’ een ontwerp van een break voor. Bij Mercedes zijn ze onder de indruk en IMA mag de auto voor de hele wereldmarkt produceren. Deze Belgische Mercedes krijgt de typering Universal. Er worden er 2754 van gebouwd.

Kilometervreter

Mercedes heeft qua betrouwbaarheid en duurzaamheid een stevige reputatie opgebouwd. Dit positief imago wordt nog versterkt met de W114/115 of ‘Strich-Acht’. In het Mercedes-museum staat een Griekse taxi van dit model met meer dan 4,5 miljoen kilometer op de teller. Populair is hij ook. In 1974 is het de meest verkochte auto in Duitsland. Naast de vierdeurs bestaat er een coupé en een versie met lange wielbasis. De W114/115 wordt in 1976 opgevolgd door de W123 en de E-Klasse in 1984.

Mercedes W114/115
Mercedes AMG 300 SEL

AMG in Spa

AMG wordt in 1967 opgericht door Hans Aufrecht en Erhard Melcher. De drieletterafkorting verwijst naar de beginletters van hun familienaam en Grossaspach, de geboorteplaats van Aufrecht. Zij spitsen zich vooral toe op het tunen van Mercedessen. AMG rijdt zich voor het eerst in de kijker tijdens de 24 Uren van Spa-Francorchamps, toen één van hun auto’s op basis van de S-Klasse wint in zijn categorie. In 1999 krijgt Mercedes 51% van de AMG-aandelen in handen. In 2005 verwerft het de volledige controle. Alle prestatiegerichte modellen van Mercedes dragen nu het AMG-signatuur.

ABS

Vooral vanaf de jaren 60 profileert Mercedes zich als een constructeur die veiligheid hoog in het vaandel draagt. Kreukelzones en een dashboard met zachte bekleding zijn maar een paar van de items waarmee Mercedes pionierswerk levert. In 1978 is er weer een doorbraak. De S-Klasse biedt als eerste auto standaard ABS. Bosch speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling ervan. In 1982 krijgen alle Mercedessen airbags en gordelspanners.

Mercedes ABS
Mercedes G-klasse

Icoon onder de terreinwagens

In 1979 zorgt Mercedes voor verbazing. Het breidt zijn gamma uit met de ‘Geländewagen’, een terreinwagen die indruk maakt offroader. Deze 4×4 is nog steeds in productie, maar staat nu bekend als de G-Klasse. Zijn design is nog even herkenbaar, al is hij technisch enorm geëvolueerd.

Baby-Benz

Met de 190 (codenaam W 201) stelt Mercedes eind 1982 een derde modellenreeks voor. Door zijn compactheid krijgt deze vierdeurs de bijnaam ‘baby-Benz’. Hij pakt uit met een voor die tijd bijzonder gunstige stroomlijn. Mooi detail is de enkele ruitenwisser met excentrisch scharnierpunt. De 190 heeft ondertussen een ijzersterke reputatie door zijn betrouwbaarheid. Meer dan 1,8 miljoen exemplaren vinden een klant. De meest begerenswaardige versie is de 2.3 16v met Cosworth-motor. In 1993 wordt de 190 vervangen door de C-Klasse.

Mercedes 190
Mercedes SLK 200

Metalen vouwdak

In 1996 stelt Mercedes de SLK voor, een compacte roadster die onvermijdelijk doet denken aan de 190 SL uit de jaren 50. Opmerkelijk aan de SLR is het metalen vouwdak dat zich volledig binnen de contouren van het koetswerk laat opplooien.

Elandtest

Met de voorstelling van de A-Klasse eind 1997 zorgt Mercedes voor sensatie. Met een totale lengte van slechts 3,58 meter is het de kleinste Mercedes ooit. De aandrijving gebeurt via de voorwielen en de motor staat dwars opgesteld en is lichtjes naar voor gekanteld om binnenruimte te creëren. De A-Klasse, die afgeleid is van de Vision A conceptauto, is dé kandidaat voor de titel ‘Auto van het Jaar’, maar Mercedes grijpt naast de erkenning. De A-Klasse kantelt bij de fameuze elandtest, waarbij het ontwijken van een eland wordt gesimuleerd. Daarom wordt in Stuttgart beslist om ESP standaard te maken. De A-Klasse heeft een dubbele bodem, waardoor onderaan de auto plaats ontstaat voor batterijen bij een toekomstige elektrische versie.

Mercedes A-Klasse
Mercedes M-Klasse

Amerikaanse ambities

In de jaren 90 koestert Daimler AG Amerikaanse ambities. Dat vertolkt zich onder meer in een fusie met Chrysler, een industrieel avontuur dat echter op een sisser uitdraait. In 2007 wordt Chrysler weer van de hand gedaan. Wel heeft Daimler AG ondertussen een productieafdeling opgestart in Tuscaloosa (Alabama). De M-Klasse (1997) is de eerste Mercedes die er van de montagelijn loopt.

Maybach

Maybach verwijst naar Wilhelm Maybach, een naaste medewerker van Gottlieb Daimler. In 1909 richt Maybach zijn eigen bedrijf op, dat eerst motoren voor zeppelins bouwt en later overschakelt op luxeauto’s. In 1960 wordt Maybach deel van Daimler AG en in 2002 wordt beslist om Maybach opnieuw te lanceren voor exclusieve auto’s die het moeten opnemen tegen onder meer Rolls-Royce en Bentley. Maybach kent weinig succes en de merknaam verdwijnt in 2012, maar wordt sinds 2014 opnieuw gebruikt voor speciale uitvoeringen van de Mercedes S-Klasse.

Maybach
Mercedes SLR McLaren

McLaren

Geïnspireerd door het succes in de Formule 1 in 1998 en 1999 beslissen Mercedes en McLaren om de handen in elkaar te slaan en een supersportwagen te ontwikkelen. Het resultaat is de spectaculaire Mercedes-Benz SLR McLaren die van 2004 tot 2009 in productie blijft. Onder de motorkap steekt een V8-AMG motor. De vleugeldeuren doen onvermijdelijk denken aan de 300 SL uit de jaren 50. De samenwerking met McLaren stopt in 2009. In de Formule 1 is Daimler AG momenteel actief onder de naam Mercedes-AMG. De F1-auto’s worden in Groot-Brittannië gebouwd, maar dus niet door McLaren.

Tip

Wil je nog meer nostalgie? Lees dan zeker het verhaal van de Mercedes W110 Heckflosse van Joris.

Lees nog meer historieken

Ben je een autoliefhebber? Dan ben je vast ook geïnteresseerd in de geschiedenis van andere merken. Lees hier meer de historiek van deze merken: Citroën, Volkswagen, Renault, Peugeot, Audi, Skoda, Volvo, Seat, Mini, Opel, Alfa Romeo, Toyota, Ford, Hyundai, BMW, Mazda, Suzuki, MitsubishiJaguarLand Rover.

Vorig artikel48u in Hamburg, leven met de blik naar het water
Volgend artikelZo verkoop je je auto aan een particulier