Voor VAB moet de automobilist eerst voldoende alternatieven voorhanden hebben voordat rekeningrijden voor personenwagens wordt ingevoerd.
Het slimme rekeningrijden voor personenwagens is een heet hangijzer met veel voor- en tegenstanders. Voordat zo’n systeem getest of uitgerold kan worden, moet er eerst nog stevig aan de alternatieven worden gewerkt. Om de visie op rekeningrijden te bepalen en de randvoorwaarden in kaart te brengen, liet VAB een studie uitvoeren door VUB-MOBI. VAB is namelijk bezorgd over de afwezigheid van grondig onderzoek naar rekeningrijden en de lichtzinnigheid waarmee erover gesproken wordt in Vlaanderen. Een eerdere studie, uitgevoerd door onderzoeksbureau Traject in opdracht van VAB, wees uit dat de helft van de autopendelaars die vanuit Vlaanderen naar Brussel rijdt, geen waardig alternatief heeft voor de auto. Het is onaanvaardbaar om rekeningrijden in te voeren als er niet voldoende sterke alternatieven zijn.
Hoe staat VAB tegenover rekeningrijden?
- De focus moet liggen op het aanpakken van structurele files en sluipverkeer. Het invoeren van rekeningrijden in landelijke gebieden is onzinnig, omdat daar geen wezenlijke congestieproblemen noch waardige alternatieven zijn. Rekeningrijden dient enkel te worden toegepast in een zone waar congestie wel een probleem vormt en goede alternatieven beschikbaar zijn.
- Het systeem van rekeningrijden moet eenvoudig en transparant zijn. Dat betekent dat het aantal variabelen bij voorkeur beperkt blijft tot plaats en tijd.
- Er moet zo veel mogelijk worden overgestapt naar duurzame alternatieven. Louter kiezen voor een ander tijdstip van verplaatsing of een andere route kan lokaal wel de congestieproblematiek verlichten, maar is geen duurzame oplossing. Het probleem verschuift zo alleen maar. Rekeningrijden moet ongewenst sluipverkeer ontmoedigen via een aangepast, hoger tarief in kwetsbare omgevingen.
- Rekeningrijden is bij voorkeur budgetneutraal. De gebruiker moet de kans krijgen om rekeningrijden te ontlopen door te kiezen voor een aanwezig alternatief.
Wat is nodig om ons verplaatsingsgedrag te wijzigen?
VAB gaf VUB-Mobi de opdracht om uit te zoeken welke maatregelen het effectiefst zijn om te komen tot een duurzaam verplaatsingsgedrag. VUB enquêteerde daarvoor bijna 2500 werknemers in het Brusselse. Uit de resultaten blijkt dat de combinatie van stimulerende en ontradende maatregelen het beste werkt. Zo resulteert de combinatie van het Gewestelijk Expresnet (GEN, of het uitbreiden van het aantal spoorlijnen rond Brussel) met rekeningrijden in de sterkste gedragswijziging. Verder moet het openbaar vervoer verbeteren met snelle en efficiënte verbindingen én moet de focus gelegd worden op veilige en comfortabele fietsinfrastructuur. We moeten ook de stap zetten naar een gecombineerde mobiliteit, waarbij we vlot kunnen overstappen van het ene op het andere vervoermiddel. Ten derde hebben werkgevers met de fietsvergoeding en een parkeerbeleid twee sterke instrumenten in handen om gedrag te sturen. In laatste instantie speelt nieuwe technologie een belangrijke rol. Een digitale mobiliteitsassistent (app) waarmee je vlot álle vervoermiddelen boekt en betaalt, heeft een sterke meerwaarde bij de overgang naar duurzame alternatieven.
Er moet eerst dus nog stevig geïnvesteerd worden in openbaar vervoer. Bij een volledig operationeel GEN zou 26% van de autopendelaars een ander vervoermiddel kiezen. In combinatie met rekeningrijden – de ontradende maatregel met het grootste effect – wordt dat 39%. 33% zou niet meer met de auto komen als de werkgever gratis parking zou afschaffen. Hier heeft het mobiliteitsbudget een belangrijke rol te spelen. Bij een betere fietsinfrastructuur met gescheiden fietspaden zou 17% naar het werk willen trappen. In combinatie met rekeningrijden loopt die score op tot 34%. Er is dus werk aan de winkel voor de overheid. Zo lang aan deze voorwaarden niet voldaan wordt, zal rekeningrijden niet het gewenste resultaat opleveren.
