C-mine © Stad GenkWelke geheimen liggen er onder je voeten verborgen? Op heel wat plaatsen in ons land kun je afdalen naar een totaal andere wereld. Dwaal door druipsteengrotten, oude paleizen en complexe gangenstelsels. Of laat je ondergronds verrassen door kunst.
1. Grotten met bootjes, vleermuizen en archeologen
Wallonië telt honderden grotten die door insijpelend regenwater of rivieren zijn ontstaan. Sommige daarvan kun je bezoeken; net zoals in de grotten van Han zie je er druipstenen (stalactieten en stalagmieten). In de grotten van Remouchamps in Aywaille scheep je in voor een boottocht op de ondergrondse rivier Rubicon. In de Comblain waan je je een speleoloog en spot je met wat geluk slapende vleermuizen. De grot van Scladina in Andenne is minder groot maar wel bijzonder: er werden botfragmenten van een neanderthalerkind gevonden én je ziet er archeologen aan het werk.
Heel anders zijn de mergelgrotten in Limburg. Eeuwenlang werd er krijtgesteente gewonnen voor bouwmateriaal. Het resultaat is een immens netwerk van onderaardse gangen. In de grotten van Kanne in Riemst kun je die onderaardse wereld verkennen: bezoek de kapel en champignonkwekerij of kijk hoe een plaatselijke bakker er zijn rijstevlaai bereidt.
2. Kunst in de metro
Wie in Brussel soms de metro neemt, weet dat er in heel wat stations foto’s, kleurige kunstwerken of beelden te zien zijn. Alles bij elkaar worden de Brusselse metrostations opgeluisterd met meer dan 90 kunstwerken. Er is werk van bekende artiesten zoals Stephan Vanfleteren, Paul Delvaux, Roger Raveel, Berlinde De Bruyckere en Hervé, maar ook fraais van jong talent. Online vind je een interactief metroplan met een lijst van alle kunstwerken plus woordje uitleg en een downloadbare gids. Ondergronds kunst beleven, het kan!
3. Het leven in de steenkoolmijnen
In de 20ste eeuw werd er nog volop steenkool gedolven in ons land. Hoe zagen de werkdagen van die kompels, hun uitrusting en installaties eruit? Dat ontdek je in Blégny, een voormalige steenkoolmijn, erkend als Unesco Werelderfgoed, zo’n 15 km ten oosten van Luik. Tijdens een rondleiding (ook in het Nederlands) daal je af naar de gangen op een diepte van 30 tot 60 meter. Ook in Genk kun je op verkenning onder de grond: met de audiogids van C-Mine expeditie ga je anderhalve kilometer op avontuur langs oude tunnels en mijninstallaties.
4. De grafgalerijen van Laken
De begraafplaats van Laken is bekend om de koninklijke crypte onder de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Maar je ontdekt er nog ander uniek erfgoed. Onder de monumentale graven lopen namelijk zo’n 300 meter ondergrondse grafgalerijen. Eind 19de eeuw aangelegd om meer mensen te kunnen begraven, werden ze een paar jaren geleden grondig gerestaureerd.
5. Afdalen naar ruien en riolen
Onder Antwerpen ligt een geheime stad: een wirwar van overwelfde ruien, vlieten en vesten. Ooit waren dit open watergangen, die de stad van drinkwater en een binnenhaven voorzagen. Vandaag weerspiegelen de kanaaltjes, sluizen, riolen en brugjes verbazend goed het bovengrondse historische centrum. Er zijn groepswandelingen en individuele tablet-wandelingen mogelijk.
Ook in Brussel kun je afdalen naar de riolen en de ondergrondse Zenne. Onderweg leer je heel wat bij over collectoren, renovatie van rioleringen en de watercyclus van de stad. Via de website kun je de riolen ook virtueel bezoeken.
6. Tongeren ondergronds
Tongeren is niet alleen de oudste stad van België, je kunt er een paar meter onder de grond ook sporen van oude stadsmuren, een Romeinse woning en voorlopers van de basiliek zien. Je stapt binnen in dit archeologische verhaal via de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek: Teseum is een museum rond deze ondergrondse site, maar heeft verder ook prachtige tuinen, een kloostergang en een schatkamer. Er is een audiotour op kindermaat.
7. Bunkers en forten
Het fort van Eben-Emael, tussen Luik en Maastricht, is een groot ondergronds militair complex dat deel uitmaakte van de Belgische defensie in de Tweede Wereldoorlog. Je kunt er nu nog een volledig ingerichte kazerne met werklokalen, huisvesting en ziekenboeg voor 1200 soldaten zien. Ook een deel van het 5 km lange gangenstelsel – met sporen van een explosie – is te bezoeken. In het museum staat een uniek Duits aanvalszweefvliegtuig.
Aan de andere kant van het land vertelt de commandobunker van Kemmel in de Westhoek een ander verhaal. Deze ondergrondse bunker werd in de jaren vijftig, in volle Koude Oorlog, in het grootste geheim gebouwd door België en enkele buurlanden. Nog tot in 1995 werden er geheime oefeningen gehouden, vandaag is het een historische site. De commandobunker Kemmel opent opnieuw de deuren op 2 april.
8. Verborgen paleis in Brussel
Onder het Brusselse Koningsplein en de Koningstraat ligt een stuk oude grandeur: de overblijfselen van het indrukwekkende Coudenbergpaleis, dat in 1731 door een brand werd verwoest. Je slentert er door gewelfde gangen, zalen en verborgen kamers. Zelfs de restanten van een straat zijn er nog te zien. Voor jonge kinderen is er een speurtocht en een verrassingskoffer, oudere kids kunnen zich verdiepen in bouwtechnieken van toen.
