De vallei in Zuid-Tirol is een mekka voor skifanaten, maar in de late lente en vooral de zomer ontpopt de Italiaanse regio zich als een wandel- en mountainbikeparadijs. Ontdek Val Gardena in het hart van de Dolomieten met de fiets of te voet en ontmoet de locals met een onverstaanbaar accent, maar vooral met een oprechte gastvrijheid.
Tradities en Unesco-werelderfgoed
Het is een van de meest traditionele bergstreken ter wereld en omvat 3 unieke dorpjes: Ortisei, Santa Christina en Selva met als letterlijke hoogtepunt de Sassolungo, de mythische reus met een indrukwekkende hoogte van 3181 meter. De vallei is omgeven door de Dolomieten en natuurpark Puez-Odle die sinds 2009 Unesco-werelderfgoed zijn. Een dramatische achtergrond voor een paar dagen puur genieten.
Hét ambacht in Val Gardena: houtsnijkunst
Rond 1600 ontstond de stiel in plaatselijke huiskamers, waar vaders én moeders religieuze figuren, gereedschap en kinderspeelgoed fabriceerden tijdens de donkere wintermaanden. Eind 18de eeuw was het een florissante nijverheid geworden. De zogenoemde Dutch Doll was een vervanging voor de peperdure porseleinen poppen, vanuit deze vallei vertrokken meer dan 50.000 houten exemplaren richting Amsterdam! Kerken bestellen nog steeds godsdienstige sculpturen, maar er is ook een moderne stroming ontstaan onder de jongere kunstenaars. Ze verenigen zich in Unika, een kunstvereniging die geregeld demonstraties en tentoonstellingen organiseert.
Ladiniërs
90% van de valleibewoners is van Ladinische afkomst, de 1000 jaar oude oertaal is hier dan ook een dingetje. Alles wordt hier aangegeven in de 3 officiële talen: Italiaans, Duits en Ladinisch. Het is ook een verplicht vak in de lokale scholen. Op zich is Zuid-Tirol al een speciaal geval, het is een Italiaanse provincie die ooit deel uitmaakte van Oostenrijk en waar vooral Duits en Italiaans gesproken wordt. De inwoners van Val Gardena zijn overduidelijk trots op hun afkomst en spreken de taal vooral onderling. Het klinkt als een dialectisch Italiaans met een hele droge r en Duitse klanken, de Reto-Romaanse oorsprong zit daar wellicht voor iets tussen. Een eigenzinnig volk met een dito taal die hardnekkig in leven wordt gehouden dankzij een Ladinisch radiostation, een nieuwszender en redelijk wat lokale kranten.
De Dolomieten als mountainbike-walhalla
Dat je hier in de winter geweldig kunt skiën, dat behoeft geen verdere uitleg. Maar ook de lente, zomer en herfst zijn absoluut de moeite. Er wordt hoog ingezet op uitdagende activiteiten zoals wandelen, rotsklimmen en mountainbiken. Met 600 kilometer aan wandelpaden, 14 liften die je vlot naar boven én beneden brengen en instagramwaardige picknickspots bij de vleet kun je hier gemakkelijk een vakantie al wandelend en fietsend spenderen. Van makkelijke ritjes over pittigere dagtochten tot de Sellaronda MTB Track Tour voor getrainde freaks, elke fietser komt hier aan zijn trekken. Waar in de winter geskied wordt, zie je nu mountainbikers voorbij vlammen in indrukwekkende uitrusting en modderige broeken.
Instagramwaardige bloemenpracht
Karin Plancker gidst ons doorheen de bloemen- en kruidenpracht op de alpenweides van het nationaal park Puez-Odle. Eind juni is hier ‘flowering season’ en Karin vertelt er ons alles over. Beroepshalve is ze verpleegster, maar in haar vrije tijd een gepassioneerde herborist die haar eigen natuurlijke schoonheidsproducten maakt met heilzame planten en kruiden. “The power is in the flower”, roept ze, wat zoveel wil zeggen dat als de bloem niet bloeit, je haar geneeskrachtige eigenschappen uit de wortels moet halen. De alpenweide kleurt intens geel door boterbloempjes en hun grotere zus botton d’oro. Mooi om naar te kijken, maar beide giftig. Karins devies: “If it’s shiny and yellow, it’s poisonous.” Die onthouden we.
Mythische bergtop van de Dolomieten
De mythische bergtop van de Sassolungo is een echt landmark, je kunt hem vanuit verschillende hoeken bewonderen en bereiken. Hij lijkt altijd aanwezig, waar je ook kijkt. Wij beklimmen de reus niet, maar nemen de gondola naar boven. De witte bakjes lijken zo weggeplukt uit een Bondfilm uit de jaren 60. Je past er maar net met twee in en instappen voelt aan als in een doos gesmeten worden. Boven word je er even bruut weer uitgetrokken en dat levert hilarische taferelen op. Een fiks temperatuurverschil hoort daar ook bij, er ligt in juni nog een dikke 2 meter sneeuw. Hier krijg je het meest dramatische uitzicht voorgeschoteld, grillige bergtoppen in een dun laagje mist.
Een paar dagen in The Pale Mountains doet iedereen deugd. Het is een authentieke streek met nostalgische trekjes en eigenzinnige mensen. De trots die ze uitstralen over hun erfgoed, is mooi om te zien en wat is het fijn om jezelf onder te dompelen in de simpele geneugtes van het leven. Dat die simpele dingen hier van hoog niveau zijn, dat mag duidelijk zijn.
Praktisch
Erheen Val Gardena ligt op zo’n 1000 kilometer van Antwerpen.
Gardena Card € 85/6 dagen. 14 gondola’s brengen je overal heen, 10 daarvan zijn geschikt voor mountainbikers.
Goed verzekerd Reis zorgeloos naar Val Gardena met een VAB-Reisbijstand. Vanaf € 99,90 voor een heel jaar of € 125 voor het hele gezin. Heb je geen VAB-Pechbijstand, dan kun je voor € 48 extra tijdens je vakantie ook rekenen op pechbijstand voor je voertuig.
Lees ook
Zuid-Tirol in Italië, favoriet bij gezinnen
