Zo gaat het terugkommoment eraan toe

Beginnende chauffeurs zijn sinds vorig jaar verplicht om zes tot negen maanden na het behalen van hun rijbewijs een halve dag bijles te volgen. Wij gingen een kijkje nemen bij VAB-Rijschool in Wilrijk om te zien hoe zo’n terugkommoment precies in zijn werk gaat.

Het is nog vroeg wanneer de eerste cursisten in de lokalen van VAB-Rijschool binnendruppelen. De een nog met kleine oogjes, de ander al wat beter uitgeslapen. Maar allemaal even benieuwd naar wat zo’n terugkommoment exact inhoudt. “Ik hoop hier vooral te ontdekken of ik goed bezig ben”, zegt Eli, “omdat de verleiding groot is om in het verkeer het gedrag van anderen te kopiëren.” Margot bekent dan weer dat ze gisteren nog snel even achter het stuur gekropen is, “omdat het best lang geleden is dat ik nog eens gereden heb”. Kortom: een divers publiek van jonge bestuurders dat zich plichtsgetrouw heeft aangemeld voor de opfriscursus die sinds 2018 deel uitmaakt van de hervormde rijpleiding.

Geen extra examen

Met de invoering van het terugkommoment wil minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) het aantal slachtoffers in het verkeer reduceren. Onervaren chauffeurs zijn volgens de statistieken vaker betrokken bij ongevallen, wat volgens de minister een specifieke aanpak noopt. In landen waar de verplichte bijles al in voege is, zoals Oostenrijk en Finland, worden er dalingen genoteerd van 15 tot 28% in het aantal ongevallen waar jonge bestuurders bij betrokken zijn. Daarom moet iedereen die zijn voorlopig rijbewijs vanaf 1 oktober 2017 of later in Vlaanderen heeft aangevraagd – en bijgevolg het rijbewijs heeft behaald na 1 juli 2018 – verplicht een halve dag bijles volgen, tussen de 6 en 9 maanden na de uitgiftedatum van het rijbewijs in kwestie. De boetes voor het niet naleven van de nieuwe regel variëren van 51 tot 4000 euro, terwijl de bijles eenmalig 102 euro kost.

 

Tijdens het terugkommoment worden verkeerssituaties besproken die verder gaan dan wat je in de basisopleiding leert.

Toch benadrukt lesgever Peter Van Bets dat het terugkommoment geen extra examen is, zelfs geen test met punten, maar een gelegenheid voor jonge bestuurders om stil te staan bij hun eigen attitude jegens het verkeer. Vandaar ook dat de sessie begint met een eenvoudige vraag: wat vinden de cursisten zelf van hun rijstijl en verkeersinzicht, een dik half jaar na het behalen van het roze plasticje? Jonas uit Oost-Vlaanderen opent het groepsgesprek door te stellen dat hij van meet af aan dagelijks is gaan rijden. “Ik doe best wat kilometers naar mijn werk alsook in mijn vrije tijd, waardoor ik al een goed verkeersinzicht meen opgebouwd te hebben”, klinkt het. Bij Manon is het precies omgekeerd. “Ik voel me eerlijk gezegd onzeker in de wagen”, bekent ze in alle eerlijkheid. “Soms ben ik zelfs bang achter het stuur, wat mijn rijstijl natuurlijk niet ten goede komt.”

Praktijkoefeningen

Diverser wordt een groep bestuurders niet, wat meteen verklaart waarom het terugkommoment voor de een broodnodig is en voor de ander herhaling. Idem dito bij de praktijkproeven, die in dit geval op de terreinen van de Autostad-vestiging langs de A12 gehouden worden. Rijcoaches Matthias en Roel hebben er in totaal vier proeven uitgezet om de behendigheid en het reactievermogen van de cursisten aan te scherpen. De eerste uitdaging combineert beide vaardigheden en voegt daar nog een extra uitdaging aan toe: afleiding. De jonge bestuurders moeten niet alleen uitwijken voor een obstakel op een gladde ondergrond, de richting van het manoeuvre wordt pas op het laatste moment kenbaar gemaakt door een verkeerslicht, terwijl de rijcoaches net op dat ogenblik voor de nodige afleiding zorgen.

Bij de volgende proef krijgen de cursisten een behendigheidsparcours tussen kegels voorgeschoteld. Eerst voorwaarts, waar iedereen prima in slaagt, maar dan achterwaarts, met een reeks gesneuvelde kegels tot gevolg. “Ik vrees dat ik er toch een paar heb meegepakt”, zegt Elias met een lachje, terwijl Cedric toegeeft dat zijn copiloot hem her en der heeft geholpen met kijken. Rishi, die zijn rijbewijs al eerder in het buitenland behaalde, maar evenzeer onder de nieuwe regel voor Belgische rijbewijzen valt, snapt nu waarom het zo belangrijk was om met je spiegels te leren rijden. “Dat heeft mijn vader er goed ingehamerd”, zegt hij trots. Of hoe zelfs minder courante rijtechnieken vroeg of laat toch van pas komen.

De rijcoaches hebben vier proeven uitgezet om de behendigheid en het reactievermogen van de cursisten aan te scherpen.

Noodstop

De derde en laatste praktijkproef is voor velen een eyeopener: de remtest. Die doen de cursisten eerst met een schappelijke 35 km/u, waarna hun rempunten gemarkeerd worden met een kegel. Bij de volgende passage wordt de snelheid verhoogd tot 50 km/u, met een langere remweg en een gedeukte kegel tot gevolg. “Da’s toch even schrikken”, bekennen de toeschouwers in koor. Want niet alleen is de remafstand met 50 km/u beduidend langer, de impact met de kegel produceert een onaangenaam geluid. Hoe dat in het echt met een vast obstakel zou aflopen, wil niemand zich inbeelden. Maar het manoeuvre een keer overdoen om nog sneller te leren stoppen, dat willen ze allemaal.

Eva, die zich goed bewust is van haar sterktes en zwaktes achter het stuur, gaat de proef aan met het nodige zelfvertrouwen. Remmen doet ze netjes en correct wanneer de hand van coach Roel de lucht in gaat, maar een noodstop is het niet. Pas na de toelichting dat je echt met volle kracht op het rempedaal mag en moet gaan staan, triggert ze het ABS – met alle remgestotter en bandengepiep van dien. “Wow, dat lijkt me niet zo goed voor de wagen”, grijnst ze na afloop, “maar de remafstand is inderdaad een stuk korter als je keihard doorremt.” Of hoe extremere manoeuvres vaak ongekend terrein zijn voor beginnende bestuurders, terwijl het soms echt wel nodig is om je wagen kordaat te behandelen. Iets wat Mohamed blijkbaar al vaker heeft gedaan. “In drukke steden durft er al eens iemand voor je wagen te springen”, zegt hij, “waardoor je hard moet remmen en ondertussen in je achteruitkijkspiegel moet kijken om geen kop-staartaanrijding te veroorzaken.” Slim gezien.