Foto's: David NoelsDe elektrische fiets neemt een steeds groter deel van het woon-werkverkeer voor zijn rekening. Maar trappende werknemers zitten weleens met vragen over verkeersregels of botsen tegen obstakels aan. Een specifieke opleiding biedt dan soelaas. Wij lieten een aantal lezers de cursus van VAB-Rijschool uittesten.
Is het omdat we de files beu zijn, meer aandacht hebben voor een gezonde levensstijl of omdat we tijdens de eerste lockdown de geneugten van het fietsen (her)ontdekten? Feit is dat steeds meer mensen het stalen ros kiezen om naar het werk te pendelen. Dat blijkt ook uit cijfers van VAB-Fietsbijstand. Vooral in het voorjaar was de stijging spectaculair. Zo waren er in maart van dit jaar 67 procent meer woon-werkverplaatsingen met de fiets dan in dezelfde maand vorig jaar. Er werden vorig jaar ook bijna 600.000 fietsen verkocht en het zouden er nog meer geweest kunnen zijn als de fabrikanten van onderdelen de vraag hadden kunnen volgen. Zo’n 228.000 daarvan waren elektrisch aangedreven en het zijn net die fietsen die ingezet worden voor het woon-werkverkeer. Die evolutie is ook VAB-Rijschool niet ontgaan. “Samen met de opkomst van de elektrische fiets en speedpedelec merkten we dat het aantal vragen over de verkeersregels rond fietsen de hoogte in ging”, weet Peter Landsheere, algemeen directeur bij VAB-Rijschool. “Dat was voor VAB-Rijschool de aanleiding om samen met twee partners een opleiding te creëren die specifiek gericht is op mensen die met zo’n fiets naar het werk gaan. De bedoeling is om door het aanreiken van tips het aantal ongevallen in het woon-werkveer naar beneden krijgen en het fietsleven te vergemakkelijken. Er is een theoretisch gedeelte over de verkeersregels, een praktijktest en een gedeelte met praktische raad over hoe je een elektrische fiets het best onderhoudt.” VAB-Magazine nodigde vier lezers uit om kennis te maken met deze cursus. Met welke vragen zitten zij, welke problemen komen ze onderweg tegen en ervaren ze deze opleiding als een meerwaarde?
Opfrissing van de verkeersregels
Christine, Sophie, Dries en Greta nemen de proef op de som. “Ik verander binnenkort van job en wil de auto graag links laten liggen”, vertelt Dries. “Mijn werkgever biedt fietsleasing aan, er is een goede fietsenstalling en indien nodig kan ik op het werk douchen. Nu ga ik drie uur per dag bewegen. Dat lijkt veel, maar ondertussen is m’n hoofd helemaal leeg en heb ik m’n sport gehad.” Wat Dries van deze cursus verwacht? “In de jungle van onze verkeersregels kan ik wel een opfrissing gebruiken. Ook tips om veiliger te fietsen zijn altijd welkom.”
Wat de regels betreft wordt hij alvast op z’n wenken bediend, want we zijn nog maar net begonnen of lesgever Ludo gooit er al een verkeersvraag tegenaan. “Je rijdt met je speedpedelec op een weg waar de maximumsnelheid 50 km/u is. Waar moet je rijden: op de rijbaan of op het fietspad?” Een strikvraag! Je mag in dit geval namelijk kiezen, tenzij een verkeersbord iets expliciet verbiedt of verplicht. “Het is belangrijk om de regels te kennen, zowel voor automobilisten als voor fietsers. Dat zorgt voor wederzijds begrip. Weggebruikers moeten met mekaar rekening houden. Zo voorkom je ongevallen. Uiteraard moet een automobilist opletten voor fietsers wanneer hij z’n deur opent. Maar een fietser houdt het best ook rekening met het feit dat een deur van een pas geparkeerde auto kan opengaan. Je moet op elkaar anticiperen. Als een vrachtwagen op een kruispunt afdraait en je fietst op een doorlopend fietspad, dan heb je voorrang. Toch is het verstandig om te wachten of om oogcontact met de bestuurder te zoeken, zodat je weet dat hij je gezien heeft.” Ludo vertelt ook nog wanneer je wel of geen verzekering nodig hebt, of je verplicht een helm moet dragen en waar je op moet letten als je er eentje koopt. Er worden vlijtig notities gemaakt.
Instructeur Filip schetst situaties die je dagelijkse kunt meemaken en laat de cursisten die op een parcours omzetten in de praktijk.
Wennen aan de snelheid
Elk van onze lezers heeft een eigen reden om deel te nemen. Sophie heeft nog geen elektrische fiets, maar overweegt er een aan te kopen. “Ik woon in Antwerpen en gebruik de Velo-deelfietsen heel veel. Maar ook recreatief fiets ik regelmatig, vaak via het fietsknooppuntennetwerk. Om ook eens wat grotere afstanden te kunnen afleggen of in heuvelachtiger gebied te kunnen fietsen zou een elektrische fiets wel handig zijn.” Greta heeft die stap net gezet. Zij kocht een elektrisch exemplaar. “Ik doe alles met de fiets, ook boodschappen. Maar ik wil niet alleen weten welke verkeersregels ik in acht moet nemen, ik wil ook leren hoe je zo veilig mogelijk met een elektrische fiets rijdt.”
Komt voor mekaar Greta, want na het theoretische gedeelte breekt het praktische luik aan. Instructeur Filip schetst situaties die je als fietser dagelijkse kunt meemaken, legt uit hoe je daar het best mee omgaat en laat de cursisten die tips vervolgens op een parcours omzetten in de praktijk. Als hij ziet dat een deelnemer een foute techniek heeft, dan geeft hij aanwijzingen om ze recht te zetten. “De meeste mensen kunnen hun eigen vaardigheden best goed inschatten. Alleen is elektrisch fietsen voor velen even wennen. Het vraagt een aanpassing om te weten dat je zonder veel inspanning al meteen van 0 naar 10 km/u gaat, terwijl die snelheidsopbouw met een gewone stadsfiets geleidelijk aan gaat. Een opleiding kan daarom nuttig zijn. Veel mensen fietsen daarvoor heel weinig en missen de praktijkervaring. Op zondag naar een terras trappen, is iets heel anders dan in de spits naar je werk fietsen”, vertelt Filip.
Oefening baart kunst
Onze vier testers trappen behendig tussen kegels, leren wanneer ze het best van versnelling wisselen, ensceneren uitwijkmanoeuvres en ervaren dat de remafstand van een speedpedelec door de hogere snelheid toch opmerkelijk langer is dan van een gewone fiets. “Ik had wat twijfels over het praktische deel van deze opleiding, want ik zag niet in wat ik nog zou kunnen bijleren. En toch hebben de oefeningen me laten inzien dat ik bijvoorbeeld voor een obstakel eerder snelheid moet minderen in plaats van maar te blijven trappen en dan heel fel te remmen. Ik moet meer anticiperen”, bekent Christine. Zij is trouwens helemaal verslingerd aan haar elektrische fiets en kan het iedereen aanbevelen. “Wie via zijn werkgever kan rekenen op een fietsvergoeding verdient z’n fiets op korte termijn terug. Bij mij was dat in amper twee jaar tijd!” Afhankelijk van de prijs van je fiets en het aantal kilometers dat je aflegt, kan dat inderdaad snel gaan (zie kader). Filip duidt de deelnemers ook nog op het belang van een juiste zithouding. “Heel veel mensen denken dat ze kaarsrecht moeten zitten, maar dat is niet noodzakelijk zo. Wie recht zit, legt weinig gewicht op het voorwiel, waardoor je gemakkelijker onderuit kunt gaan als je een bocht verkeerd aansnijdt. Er is geen universele basishouding, die is voor iedereen verschillend en hangt af van je lichaamsbouw.”
Net als bij een auto moet je je fiets regelmatig laten nakijken, minstens één keer per jaar of om de 3000 kilometer als je veel rijdt.
Het vaak vergeten onderhoud
Het derde onderdeel van de opleiding focust op het onderhoud van een elektrische fiets. Broodnodig, zo weet Dieter, die de tips deelt met onze lezers. “De meeste mensen kijken er niet naar om en merken dan plots dat ze voor grote kosten staan. Net als bij een auto moet je je fiets regelmatig laten nakijken, minstens één keer per jaar of om de 3000 kilometer als je veel rijdt. Idealiter doe je dat vlak na de winter, omdat de onderdelen dan het meest hebben afgezien”, tipt Dieter. “Je kunt ook zelf dingen doen, zoals elke twee maanden met een propere doek over je ketting gaan en die nadien een beetje bij oliën.” Onze vier lezers luisteren geboeid en krijgen ook de nodige informatie over de batterij. “Laadt die niet telkens helemaal op als je maar een beetje verbruikte, tenzij je de dag daarna een heel lange rit gaat maken natuurlijk. Je kunt de batterij beter bijna leegrijden en pas dan opladen, zo gaat ze langer mee.” Na een halve dag zijn Christine, Sophie, Dries en Greta overladen met praktische tips. “Ik vond de opleiding echt nuttig. Vooral tijdens het theoretische gedeelte kreeg ik een antwoord op zaken waarvan ik niet wist hoe ze nu in elkaar zaten. Maar ook de praktijk was een meerwaarde. Met een speedpedelec rijden is écht wel anders dan met een gewone en dat moet je leren”, wist Dries ons na afloop te vertellen.
Ook interesse in zo’n opleiding?
VAB-Rijschool organiseert de opleiding elektrisch fietsen voor KMO’s, grote bedrijven en stads- of gemeentebesturen. Je kunt deze opleiding dus altijd tippen bij je personeelsverantwoordelijke of zelf organiseren als bedrijfsleider als je wilt inzetten op een actief fietsbeleid. De opleiding duurt een halve dag. De theorie wordt gegeven door een ervaren instructeur van VAB-Rijschool, de praktijk is in handen van Sportwerk Vlaanderen en de praktische tips worden gedeeld door Bike Republic, die eveneens de fietsen voor de opleiding voorzien. Meer informatie vind je op hier.
