senioren

VAB voerde een onderzoek uit naar het verplaatsingsgedrag van 50-plussers. Daaruit blijkt dat wie verder van het centrum woont op latere leeftijd sneller in een sociaal isolement riskeert te belanden.

In de nieuwe VAB-Mobiliteitsbarometer werd voor de eerste keer specifiek gepeild naar hoe 50-plussers zich verplaatsen in het verkeer. De conclusie is dat ons verplaatsingsgedrag redelijk constant is tot we 75 jaar worden. Vanaf dan is een duidelijke kentering merkbaar. Wie ouder is dan 75 verplaatst zich veel vaker te voet en met het openbaar vervoer. In vergelijking met de groep van 50- tot 75-jarigen stijgt het gebruik van bus, tram en metro van 26% tot 45% en het gebruik van de trein verdubbelt van 13% tot 27%. Ook nemen 75-plussers vaker de auto dan voordien, maar in eerste instantie als passagier. Het rijden zelf daalt van 72% naar 61%, terwijl het zich laten rijden door vrienden, familie of taxi stijgt van 16% naar 37%. In het fietsgebruik is er echter geen wijziging, dat blijft het derde vaakst gebruikte vervoermiddel voor beide leeftijdscategorieën.

 Vervoersmiddel
50-75 jaar
>75 jaar
Te voet
50%
69%
Fiets (gewone + elektrische)
50%
49%
Auto
88%
98%
Als bestuurder
72%
61%
Als passagier
16%
37%
Bus/tram/metro
26%
45%
Trein
13%
27%
Taxi
1%
10%

Hoe verder je woont, hoe minder verplaatsingen

Ook de frequentie waarmee we ons in het verkeer begeven, daalt wanneer we ouder worden. De eerste daling van het aantal dagelijkse verplaatsingen zien we bij de groep van 66- tot 75-jarigen. Logisch, want bij deze groep valt de dagelijkse woon-werkverplaatsing weg. De tweede uitgesproken daling doet zich voor bij de 80-jarigen. Fysieke beperkingen in deze leeftijdscategorie spelen zeker een rol. Opvallend is dat de daling van het aantal dagelijkse verplaatsingen het kleinst is bij senioren die wonen in het centrum van een stad of gemeente. Voor wie in landelijke dorpen of gehuchten woont, is de daling van de mobiliteit zeer hoog. De impact van de woonplaats op het aantal dagelijkse verplaatsingen wordt duidelijk als we de mobiliteit van de groep 50-65-jarigen vergelijken met de oudste groep van 80-jarigen. Een centrumbewoner doet 33% minder dagelijkse verplaatsingen, wie in de rand van een gemeente of stad woont 45% minder en wie eerder landelijk woont zelfs 60% minder.

 Dagelijkse deelname aan het verkeer
Centrum
Rand
Platteland
50-65 jaar
75%
69%
65%
66-75 jaar
65%
56%
45%
76-80 jaar
66%
57%
39%
>80 jaar
50%
38%
26%

Verplaatsingen doen om mensen te ontmoeten

We verplaatsen ons vaak om functionele redenen, zoals boodschappen doen of naar kapper gaan. Bij wie ouder wordt, is dat niet anders, maar het functionele wordt aangevuld met het sociale aspect. Waarom kiezen ouderen niet de rustigste momenten buiten het weekend om te gaan winkelen? Het antwoord is eenvoudig: ze willen anderen ontmoeten. Je verplaatsen ‘om eens buiten te zijn’ lijkt misschien boeiender in een landelijk gebied waar nog meer groen is, maar binnen de logica van de senioren heb je daar minder kans om iemand tegen te komen en daarom gebeurt het frequenter in een stad of dorp dan op het platteland. Ook de manier van verplaatsen kan sociaal contact verhogen. Te voet gaan of het openbaar vervoer nemen vergroot de kans op een ontmoeting. Dat gebeurt vooral door wie in het centrum woont. Wie landelijk woont, gebruikt vaker de auto (als chauffeur of passagier), een vervoermiddel waarbij de ontmoetingskans veel kleiner is. Ook hier geldt dus dat wie verder woont sneller in een sociaal isolement kan geraken.

Wat brengt de toekomst?

Inzicht in het verplaatsingsgedrag van ouderen is ook belangrijk voor onze overheid. Steden en gemeenten moeten dus voldoende voetpaden aanleggen, ze beter onderhouden en obstakelvrij inrichten. De NMBS en De Lijn van hun kant moeten hun voertuigen toegankelijk maken voor minder mobiele mensen en de drempel tot hun diensten zo laag mogelijk houden. Maar kan ook nieuwe technologie de senioren mobiel houden? De jongste groep van 50-plussers heeft duidelijk een sterk uitgesproken toekomstverwachting. Ze rekenen op de komst van de zelfrijdende wagen om zich langer mobiel te houden. Maar anderzijds zijn ze ook meer uitgesproken bezorgd over de toekomst. Ze denken vooral dat mobiliteit duurder zal worden, hetgeen ook weer een risico op sociaal isolement inhoudt.

 Verwachtingen naar de toekomst
50-59 jaar
60-74 jaar
>75 jaar
Techniek zal me helpen bij het autorijden (zelfrijdende wagens)
42%
30%
12%
Nieuwe winkelformules maken verplaatsingen overbodig
44%
32%
31%
Mobiliteit zal duurder worden zodat ik mij minder kan verplaatsen
51%
48%
38%
Ik verwacht dat ik mij verder zal verplaatsen en meer zal reizen in de toekomst
30%
20%
20%

 

Lees ook

Hoe moet je een rotonde precies gebruiken?

Wanneer moet je wel en niet ritsen?

Welke toebehoren moeten verplicht in je wagen liggen?

Vorig artikelWat mag je wel en niet doen met een dashcam?
Volgend artikel“Ouderen hebben nood aan levendige en goed bereikbare dorpscentra”