Vier senioren gingen de uitdaging aan om hun rijexamen opnieuw af te leggen bij VAB-Rijschool in Sint-Niklaas, waar ze zowel een theoretische proef als een praktijktest voorgeschoteld kregen.
Tussen 1967 en 1977 kon iedereen ouder dan 18 zijn rijbewijs afhalen op de gemeente of in het politiekantoor. Het enige wat je daarvoor moest doen, was een theoretisch examen afleggen, bevestigen dat je in goede gezondheid verkeerde en met de auto kon rijden. Hilde (67), Roger (73) en Walter (83) hebben dus nooit een examen theorie of praktijk afgelegd, terwijl Omer (67) de rijbewijzen in die tijd als ambtenaar uitschreef. Hebben onze senioren verkeerservaring genoeg om door de moderne examens te surfen?
Onze kandidaten
V.l.n.r.:
Hilde (67) uit Borsbeek, rijbewijs sinds 1968
Roger (76) uit Nieuwpoort, rijbewijs sinds 1968
Omer (67) uit Tervuren, rijbewijs sinds 1970
Walter (83) uit Antwerpen, rijbewijs sinds 1967
Veilig op de achterbank
Terwijl de anderen zich op het theoretisch examen storten, gaat de eerste kandidaat de baan op. Dat gebeurt in een officiële lesauto van VAB-Rijschool, met een gediplomeerde instructrice langszij. De rit neemt ongeveer een half uur in beslag en omvat alle uitdagingen van het moderne verkeer. “Maar eerst gaan we de zitpositie en de spiegels controleren”, adviseert begeleider Lucy, die terloops aantekeningen maakt en een extra set pedalen heeft voor als iemand iets over het hoofd ziet.
En het moet gezegd: bij alle vier de senioren voelen we ons veilig op de achterbank. De ritten verlopen stuk voor stuk vlot en zonder drama. Slechts één keer moet de instructrice kort ingrijpen, omdat de examinant een snel naderende auto van rechts over het hoofd heeft gezien. Meteen een goed voorbeeld van datgene wat het gevaar vandaag op de weg maakt: de snelheidsverschillen tussen verkeersdeelnemers die te hard rijden en anderen die ruimschoots onder de limiet blijven. De eersten zijn in fout, de anderen in hun recht. Maar de slotsom blijft dat de twee rijstijlen almaar vaker clashen op Vlaamse wegen.
Het moment van de waarheid voor onze senioren
Tegen de middag zijn de praktijkproeven afgenomen en de theorietesten ingevuld. Tijd voor het verdict, dat nagelbijtend in ontvangst wordt genomen. Lucy trapt de proclamatie voor het rijgedeelte af met een reeks algemene opmerkingen, die in de eerste plaats betrekking hebben op de rijtechniek. “Bijna alle kandidaten ontkoppelen en schakelen niet helemaal zoals het hoort”, klinkt het. “Sommigen blijven te lang in dezelfde versnelling, anderen houden het koppelingspedaal te lang ingetrapt of hun voet ertegen – vooral als ze vertragen of aan het stuur draaien.”
“Wie niet consequent naar de borden kijkt, kan ook niet weten hoe snel er gereden mag worden”, gaat Lucy verder. “Daardoor houden sommigen 70 aan waar het al 50 is, of rijden ze nog 50 als het al 30 is.” En dat deden drie van de vier senioren zonder het te beseffen, met een onvoldoende als resultaat. Alleen Omer slaagde erin om slechts een paar lichte fouten te maken.
“Er is zoveel veranderd”
Of de examinanten het tij met het theoretische gedeelte kunnen keren? Met scores tussen de 26 en 42 op 50 is er opnieuw maar één iemand geslaagd. Om te slagen moet je minstens 41 punten behalen, terwijl een zware fout meteen vijf punten kost. “Er is gewoon zoveel bijgekomen en veranderd”, luidt de teneur, “waardoor je soms het bos niet meer door de bomen ziet.”
De belangrijkste boodschap – en tevens de meest gehoorde vraag onder de deelnemers – is dan ook: help ons om de oude regels te onthouden en de nieuwe te leren kennen. Want als er één ding gebleken is uit deze proef, dan is het wel dat senioren zo lang en zo veilig mogelijk aan het verkeer willen deelnemen.
Hoe maken we het verkeer veiliger voor iedereen?
Studies over het nut van zogenaamde herkeuringsonderzoeken voor senioren spreken mekaar veelal tegen. Volgens de een heeft een doorgedreven screening van oudere bestuurders in het verkeer zin, volgens een ander maakt het nauwelijks een verschil in de ongevallenstatistieken. Waar de onderzoekende instanties wel eensgezinde adviezen over geven, is het belang van rijhulpsystemen en een doordachte weginfrastructuur. Bij dat laatste gaat het vooral over de overzichtelijke aanleg van kruispunten, maar ook over een duidelijke signalisatie en een beter wegdesign zonder haakse hoeken. Rijhulpsystemen kunnen dan weer slordigheden opvangen, die vaak door onoplettendheid of afleiding ontstaan. We moeten de oplossing voor een veiliger verkeer dus vooral niet alleen bij de senioren zelf gaan zoeken, maar ook bij de auto’s en de verkeersinfrastructuur. De andere leeftijdsgroepen – en dan vooral de beginnende chauffeurs – zullen er evenzeer baat bij hebben.
Meer lezen
Moet je voor een nieuw rijbewijs een medisch onderzoek ondergaan?
Op bezoek bij het Vlaams Verkeerscentrum.
